Στο Εμπορικό Τρίγωνο χτυπάει η καρδιά της Aθήνας: εκεί βρίσκονται τα σημαντικότερα κτήρια και μνημεία της νεότερης αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής μας κληρονομιάς και λειτουργούν πολύτιμοι φορείς της τοπικής οικονομίας και της τουριστικής αγοράς. Μιλήσαμε με τους: Ελίνα Δάλλα (Υπεύθυνη Προγράμματος, Αρχιτέκτων), Bίκυ Αντωνοπούλου (Operations Manager), Δημήτρη Αθηνάκη (Υπεύθυνος Επικοινωνίας, δημοσιογράφος), Πάνο Περιμένη (Συντονιστής με καταστηματάρχες και κατοίκους), Λάουρα Βαβάλιου (Υπεύθυνη Σχεδιασμού & Branding), Νάνσυ Κλαμπάτσα (Project Associate), Μάνος Γλαμπεδάκης (Βοηθός Συντονιστή), Βαγγέλης Σάββας (Βοηθός Συντονιστή) - είναι η ομάδα του Προγράμματος Αναβάθμισης του Εμπορικού Τριγώνου, που για 3 χρόνια βρέθηκε στην πρώτη γραμμή της αναζωογόνησης της περιοχής, στο πλαίσιο των προγράμματος του δήμου Αθηναίων, με την υποστήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος:
Η ομάδα του Προγράμματος Αναβάθμισης του Εμπορικού Τριγώνου
- Ποιες είναι, για σένα προσωπικά, οι τρεις πλευρές που πλαισιώνουν το Εμπορικό Τρίγωνο και την προσπάθειά του;
Νάνσυ: Θα έλεγα παράδοση, όμορφο χάος και άνθρωποι.
Πάνος: Παραδοσιακό, άναρχο και απρόβλεπτο.
Μάνος: Εγκατάλειψη, νοσταλγία, επαναφορά.
Λάουρα: Εγώ σκέφτηκα πιο πολύ με εικόνες. Η μία λέξη είναι λουλούδια (τα λουλουδάδικα της πλατείας Αγίας Ειρήνης), υφάσματα και περιπατητές.
Ελίνα: Λοιπόν εγώ θα σας πω για την επιμονή, τον πειραματισμό και τον δημόσιο χώρο.
- Οι πρώτες σου εικόνες και εμπειρίες στο Τρίγωνο;
Λάουρα: Τους πρώτους μήνες που ήμουν εδώ, περπατούσα στην Πολυκλείτου και ήταν δύο παιδάκια και ζωγράφιζαν με κιμωλία στον δρόμο και μαγεμένη σταμάτησα να τα φωτογραφίσω. Με βλέπει η καταστηματάρχις απέναντι και αρχίζει: «Πού φτάσαμε! Δεν περνάει κανένας πια από εδώ και παίζουν στον δρόμο τα παιδιά!» Και με αφετηρία αυτό ξεκίνησε μία κουβέντα αυθεντική μέσα από την οποία είδα τη δική της σκοπιά αλλά παράλληλα και τη δική μου ανάγνωση. Στο τέλος, μετά τη συζήτηση φύγαμε με πολύ καλά συναισθήματα καταλαβαίνοντας ο ένας την οπτική του άλλου.
Νάνσυ: Καταγράφοντας τις ιστορίες των ανθρώπων του Τριγώνου, κατανόησα περισσότερο την έννοια της γειτονιάς που μου περιέγραφαν οι καταστηματάρχες και οι έμποροι. Τις προάλλες συνάντησα μία κοπέλα στον δρόμο και μου μίλησε λέγοντάς μου ότι θα έρθει να μας βρει για κάποιο event που θέλει να κάνει ― ήταν κάτι πολύ άμεσο. Για την εκδήλωση που κάναμε τα Χριστούγεννα, ζητήσαμε από καταστηματάρχες να προσφέρουν γλυκά και όλοι ήταν πρόθυμοι.
Μάνος: Περπατώντας είδα είναι ότι αυτή είναι μία πολύ παλιά γειτονιά και αυτό έχει θετικά και αρνητικά. Δεν βρίσκεις εύκολα νέα επαγγέλματα άρα και νέους ανθρώπους άρα και προοδευτικούς στη σκέψη τους. Η γκρίνια, δηλαδή, που αντιμετωπίσαμε ήταν η κλασική γκρίνια του έμπορου που δεν θέλει να αλλάξει τίποτα γιατί φοβάται την κάθε επόμενη στιγμή. Και όταν ένα έργο κρατάει αρκετούς μήνες, του περνάνε μαύρες σκέψεις. Στους δρόμους όπου η πεζοδρόμηση έχει ολοκληρωθεί, είναι ευχαριστημένοι. Στους δρόμους που βρίσκονται ακόμα σε εξέλιξη είναι δυσαρεστημένοι.
- Γενικά είναι σπάνιο να έχει κάποιος ένα «θεσμικό» πρόσωπο στη γειτονιά του να μιλήσει και ίσως και γι’ αυτό εκφράστηκε αυτή η γκρίνια;
Δημήτρης: Δεν είναι και λίγο να έχει κάποιος κάπου έστω να εκτονωθεί. Έχουμε σχόλια και emails με παράπονα, και κυρίως είναι σημαντικό το ότι κάπου μπορεί ο πολίτης να τα πει άμεσα. Δεν μπορείς να βρεις να βρεις εύκολα το κέντρο πληροφοριών του Δήμου στη Λιοσίων, που είναι ένα κτίριο καφκικό, ενώ εδώ ο πολίτης ξέρει ότι υπάρχουν άνθρωποι που έστω και το... πολυκάντηλο θα το ακούσουν. Δείχνει, από μία άποψη, εμπιστοσύνη.
- Ποια ήταν η υπέρβαση που κλήθηκες να κάνεις στη δουλειά σου στο Τρίγωνο;
Πάνος: Το καθοριστικό σημείο ήταν να βρούμε ποιος είναι αυτός που θα ανάψει τη φιτιλιά στους άλλους. Σε μία γειτονιά με παλιούς εμπόρους, ποιος θα είχε τη διορατικότητα ώστε να δει ότι αυτό που πάει να γίνει θα είναι καλύτερο από το χάος που υπάρχει αυτήν τη στιγμή; Σε κάθε κομμάτι της γειτονιάς, είναι πάντοτε ένας ο οποίος δεν είναι κατ’ ανάγκην μπροστάρης. Είναι οι άνθρωποι που δουλεύουν ήσυχα, αλλά κινητοποιούν τους άλλους σιγά σιγά, για το καλό όλων.
Νάνσυ: Ενώ στην αρχή ήταν δύσκολο να βρούμε καταστηματάρχες να μας πουν την ιστορία τους, μετά είδαν τη θετική ανταπόκριση που είχαν οι άλλοι στα στα κοινωνικά δίκτυα και άρχισαν να ζητούν να καταγράψουμε το προφίλ τους. Μέσα από αυτά βγαίνει βέβαια και η γκρίνια. Όταν όμως τους εξηγούσα ότι είμαστε εδώ γι’ αυτούς, τότε έβλεπα ότι καταλάβαιναν τι κάνουμε εμείς και μαλάκωνε η στάση τους.
Βίκυ: Εμένα, πάλι, είναι εσωστρεφής η δουλειά μου, αλλά έζησα ένα σημείο καμπής όταν είχα πάει με τη Νάνσυ για ένα προφίλ. Τότε συνειδητοποίησα ότι ναι μεν κάνουμε όλα αυτά για τη γειτονιά αλλά δεν είχαμε σκεφτεί και τον κάθε ένα επαγγελματία ξεχωριστά και πώς θα μπορούσαμε να τον βοηθήσουμε με επιχειρηματική συμβουλευτική.
Δημόσια εκδήλωση στο Τρίγωνο
- Ποιος είναι ο απώτερος στόχος του προγράμματος του Τριγώνου;
Δημήτρης: Θα είναι ωραίο όταν όλοι ―μα όλοι― συνειδητοποιήσουν ότι το μαγαζί τους, ο δρόμος τους, είναι κομμάτι ενός μεγαλύτερου χάους που λέγεται Αθήνα. Αν δεν μπορούν να συμβάλουν τόσο πολύ στο να αλλάξει όλη η πόλη, τουλάχιστον να συνειδητοποιήσουν ότι είναι οι πρώτοι που τους συνέβηαυτό το πιλοτικό πρόγραμμα. Ότι μπορεί να είναι ένα παράδειγμα για το μέλλον.
Μάνος: Λέμε ότι το πρόγραμμα είναι πιλοτικό. Στην πραγματικότητα, πέρα από τα έργα, το πραγματικά «πιλοτικό» είναι η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης ανάμεσα στους πολίτες και τον δήμο, που δεν υπάρχει και δεν είναι παράλογο που δεν υπάρχει. Η εμπιστοσύνη αυτή θα αργήσει πολύ για να αποκατασταθεί, αλλά κάνουμε βήματα
- Συναισθήματα, στιγμές που θα σου μείνουν αξέχαστες;
Ελίνα: Θα σου πω δύο στιγμές όπου σχεδόν έκλαψα από χαρά. Η μία ήταν όταν στην αρχή, προσπαθούσαμε να δούμε πώς θα αποκλείσουμε τα αυτοκίνητα από τη Βύσσης. Αφού είχαμε σκεφτεί να βάλουμε κολονάκια, καρεκλίτσες κ.λπ., μετά μας ήρθε η ιδέα να δώσουμε τραπεζάκια και καρέκλες στους καταστηματάρχες που θα τα έβγαζαν έξω το πρωί και θα τα μάζευαν με το κλείσιμο, πάλι με στόχο να καταλάβουμε χώρο από τα αυτοκίνητα. Προσπαθούσαμε αρκετό καιρό να τους πείσουμε. Δεν μας ήξεραν, θέλαμε να τους δώσουμε τραπέζια και όλοι στην αρχή αρνούνταν. Μετά, όταν πια ο πρώτος πήρε καρεκλάκια, μετά ζητούσαν όλοι. Αυτό μας έδειξε ότι δεν χρειάζεται να τους έχεις όλους μαζί σου από την αρχή. Θέλεις ένας να είναι σύμμαχός σου και αυτός θα τραβήξει περισσότερους. Το δεύτερο ήταν όταν ξεκίνησε η ομάδα επαγγελματιών, επιχειρηματιών, κατοίκων, οι «Friends of Trigono Athens – FOTA», και εκεί πάλι είδα ότι θα μπορούσε να λειτουργήσει το Τρίγωνο και αφού εμείς θα έχουμε φύγει.