Το Κέντρο Συντονισμού του δήμου Αθηναίων για θέματα Μεταναστών και Προσφύγων (ACCMR) διασυνδέει 94 διεθνείς και ελληνικούς φορείς που στηρίζουν πρόσφυγες και μετανάστες σε άμεση συνεργασία με τον δήμο Αθηναίων και τις αρμόδιες υπηρεσίες του. Λειτουργώντας με ιδρυτικό δωρητή το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, το ACCMR λειτουργεί στο πλαίσιο της Αντιδημαρχίας Μεταναστών και Προσφύγων και συντονίζεται από το Athens Partnership. Με αφορμή την αναφορά δράσης του Athens Partnership για το 2018, μιλήσαμε με τον Γιώργο Σαρελάκο, Υπεύθυνο Προγράμματος, τη Διονυσία Λαμπίρη, Συντονίστρια Προγράμματος και τη Μαρίνα Τομαρά, Υπεύθυνη Επικοινωνίας του ACCMR, για το πρωτοποριακό αυτό εγχείρημα.
Διονυσία Λαμπίρη (Συντονίστρια Προγράμματος), Μαρίνα Τομαρά (Υπεύθυνη Επικοινωνίας), Γιώργος Σαρελάκος (Υπεύθυνος Προγράμματος).
Ποια ήταν η ανάγκη που γέννησε το ACCMR;
Διονυσία: Στην κορύφωση της προσφυγικής κρίσης υπήρχε μεγάλη προσφορά υπηρεσιών για πρόσφυγες και μετανάστες από μια πλειάδα φορέων στην Αθήνα. Ο Δήμος Αθηναίων, για να οργανώσει καλύτερα τις δικές του υπηρεσίες, χρειαζόταν να έχει μια συγκεντρωτική εικόνα, ενώ επίσης χρειαζόταν και την εξειδικευμένη τεχνογνωσία. Μην ξεχνάμε ότι η προσφυγική κρίση ήταν πρωτοφανούς μεγέθους, με ομάδες προσφύγων και μεταναστών από πολλές διαφορετικές εθνότητες, με ανάγκες που άλλαζαν από μέρα σε μέρα.
Τι έκανε το ACCMR διαφορετικό;
Γιώργος: Το ACCMR ήταν το πρώτο συντονιστικό όργανο που έφερε σε άμεση επαφή τους οργανισμούς και φορείς που δραστηριοποιούνται στο προσφυγικό με τον Δήμο και τις υπηρεσίες του. Ο τρόπος που λειτούργησε το ACCMR ήταν επίσης μοναδικός. Από την έναρξη του Κέντρου με 35 φορείς-μέλη, το αρχικό πλαίσιο λειτουργίας διαμορφώθηκε μετά από συμμετοχική διαβούλευση με όλα τα μέλη. Έτσι διαμορφώθηκαν και οι 6 Επιτροπές Εργασίας του Κέντρου, με τα ίδια τα μέλη να προεδρεύουν σε κάθε Επιτροπή.
Συνάντηση των μελών του ACCMR
Ποιο ήταν το αρχικό στοίχημα;
Διονυσία: Έπρεπε από νωρίς να δείξουμε ότι η λειτουργία του ACCMR θα διευκόλυνε τη δουλειά τόσο του Δήμου, όσο και των οργανώσεων. Σήμερα, όταν παρουσιάζουμε το πρόγραμμα στην Ευρώπη ως μοναδική πρακτική, μας ρωτούν, ‘πώς καταφέρατε να συντονίσετε τόσους φορείς;’ Προξενεί ιδιαίτερη εντύπωση ότι το εγχείρημα στήθηκε συμμετοχικά και οι φορείς συμμετέχουν εθελοντικά στις εργασίες του, με περισσότερους από 300 εκπροσώπους. Ένδειξη της αξίας του ACCMR αποτελεί ότι τα μέλη των Επιτροπών του ACCMR όλο και αυξάνονται, καθώς νέοι φορείς που μπαίνουν στον χώρο του προσφυγικού στην Αθήνα έρχονται από μόνοι τους στο Κέντρο.
Η μεγαλύτερη επιτυχία του ACCMR;
Διονυσία: Η διαμόρφωση του Μηχανισμού Ετοιμότητας για μελλοντικές προσφυγικές κρίσεις. Ήταν ένα παράδειγμα συνεργασίας του Δήμου, των μελών του ACCMR και διεθνών οργανισμών. Μέσα από αυτήν την τριβή αναπτύχθηκε μια κοινή «γλώσσα» που γεφύρωσε τη διαφορά μεταξύ τους στην κουλτούρα και τον τρόπο λειτουργίας. Ο Μηχανισμός Ετοιμότητας ψηφίστηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο, όπως και το Στρατηγικό Σχέδιο για την κοινωνική ένταξη προσφύγων και μεταναστών, που επίσης αναπτύχθηκε μέσω του ACCMR.
Εργασίες για την προετοιμασία του μηχανισμού ετοιμότητας.
Σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα: λειτουργεί;
Γιώργος: Ήταν ένα μεγάλο στοίχημα, όμως το εγχείρημα αυτό δεν θα μπορούσε να πετύχει διαφορετικά. Ο Δήμος ωφελήθηκε από την τεχνογνωσία και την ευελιξία των ιδιωτικών φορέων, που ο ίδιος δεν διαθέτει. Οι φορείς από την άλλη κέρδισαν άμεση πρόσβαση στη συνδιαμόρφωση πολιτικών και εργαλείων για τον Δήμο. Αυτό ήταν πραγματικά κάτι πρωτοποριακό. Για παράδειγμα, οι φορείς εντόπισαν κενά και υπέβαλαν προτάσεις για την κάλυψη διαφόρων αδυναμιών του Δήμου και ο Δήμος πήρε όλες αυτές συστάσεις και τις κατέστησε στρατηγικές προτεραιότητες. Έτσι προέκυψαν 65 προτάσεις για πιλοτικά προγράμματα.
Μαρίνα: Η συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα ήταν απαραίτητη: ο Δήμος έπρεπε να ανοιχτεί, να ακούσει, να αξιοποιήσει την πληροφορία και την τεγνογνωσία για να προσαρμόσει τις υπηρεσίες του. Οι οργανώσεις από την πλευρά τους, έπρεπε να αποδεχτούν ένα συνολικό πλαίσιο λειτουργίας και συνεργασίας με τον Δήμο. Για το όφελος της πόλης, αυτό ήταν απαραίτητο – πρέπει να υπάρχει μια συνολική στρατηγική, που θα αποφασίζεται δημοκρατικά, σε επίπεδο των εκλεγμένων αντιπροσώπων, όχι μόνο με διάσπαρτες ιδιωτικές πρωτοβουλίες.
Διονυσία: Και βέβαια η ίδια η δομή του δικού μας προγράμματος, ως μια φιλανθρωπική πρωτοβουλία του Athens Partnership με την ιδρυτική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, είχε την απαραίτητη ευελιξία ώστε να γίνει ο καταλύτης για αυτό το αποτελεσματικό «πάντρεμα».
Η μεγαλύτερη ικανοποίηση της δουλειάς σου εδώ;
Μαρίνα: Βλέπω ότι βοηθάω τους φορείς να έχουν μεγαλύτερη πρόσβαση στην πληροφορία και άρα ότι μπορούν να επιτελέσουν το έργο τους καλύτερα. Ακόμα και σε ανθρώπινο επίπεδο, σε έναν τομέα όπου οι εργαζόμενοι πιέζονται πάρα πολύ, βλέπω ότι το Κέντρο αποτελεί για αυτούς ένα πολύτιμο στήριγμα δικτύωσης.
Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για το προσφυγικό-μεταναστευτικό σήμερα;
Διονυσία: Το ζήτημα είναι η ένταξη στην κοινωνία. Η έννοια της «ένταξης» δεν υπήρχε προηγουμένως στην ατζέντα κυβερνητικών πολιτικών, ενώ τώρα το κενό έχει αρχίσει να αντιμετωπίζεται. Βέβαια πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η ένταξη αφορά όλους τους κατοίκους της πόλης, όχι μόνο τους πρόσφυγες, αλλά όλους τους ευάλωτους πληθυσμούς, και την ίδια την αρμονική συνύπαρξη όλων στην πόλη.
Μαρίνα: Δυσκολίες βέβαια παραμένουν. Υπάρχουν πολλοί ετερόκλητοι πληθυσμοί, το οποίο κάνει τις στοχευμένες δράσεις, για παράδειγμα για ελληνομάθεια, αρκετά δύσκολες. Είναι επίσης σημαντικό να καταρρίπτονται συστηματικά τα στερεότυπα και οι φημολογίες που συχνά δημιουργούν αποδιοπομπαίους τράγους στο πρόσωπο των προσφύγων.